آینده نگر/ منبع: انپیآر
همین ماه نوامبر گذشته بود که گزارش جالبی درباره وضعیت استارت‌آپ‌ها در آمریکا منتشر شد و نشان داد که به رغم رکود شدید ناشی از کرونا، انقلابی در عرصه استارت‌آپ‌های جدید در این کشور رخ داده است. حالا دیگر مطمئنیم که این انقلاب به ایجاد ترندهای جدید انجامیده و به نظر می‌رسد که این مسیر ادامه هم داشته باشد.
اما بگذارید از اول ماجرا را تعریف کنیم. در نیمه اول سال ۲۰۲۰ میلادی که بحران کرونا تازه آغاز شده بود، درخواست‌ها برای مجوز راه‌اندازی کسب و کارهای جدید کاهش نشان داد: این درست همان چیزی بود که انتظارش می‌رفت؛ به خصوص چون سایر بخش‌های اقتصاد هم به شدت از بحران آسیب دیده بودند. اما در نیمه دوم سال، اوضاع تغییر کرد و درخواست‌ها برای مجوز راه‌اندازی کسب و کارهای جدید با سرعت افزایش پیدا کرد. این آمار چنان تاثیری بر آمار کلی سال گذاشت که باعث شد از سال ۲۰۰۴ به بعد، این سال به عنوان بهترین سال از جهت راه‌اندازی کسب و کارهای جدید معرفی شود.
این روند ظاهرا هنوز در سال ۲۰۲۱ هم ادامه دارد. آمار کلی حاکی از آن است که از زمان آغاز بحران کرونا تاکنون، شش میلیون مورد درخواست مجوز کسب و کار جدید ارائه شده است. این کسب و کارها شامل مجموعه‌های کوچک و کم‌نیرو و مجموعه‌های بزرگ‌تر می‌شود.
واقعیت این است که ظرف یک سال و نیم درگیری با بحران کرونا، ما نحوه زندگی‌مان را عوض کرده‌ایم: از نحوه کارکردن بگیرید تا نحوه خرید. این تغییر باعث شده فرصت‌های طلایی برای کارآفرینان به وجود بیاید. آنها این بار به صورت دقیق فهمیده‌اند که مشتریان از آنها چه می‌خواهند و دقیقا همان را برایشان فراهم کرده‌اند. کسب و کارهای چهره به چهره جای خود را به مجموعه عظیمی از کسب و کارهایی داده‌اند که از طریق یک صفحه دیجیتال با مشتری تعامل می‌کنند. همان طور که می‌شد پیش‌بینی کرد، بخش اعظم از این تحول مربوط به تجارت الکترونیک خرده‌فروشی می‌شود. این بخش توانسته یک‌سوم از کل رشد بخش استارت‌آپ‌ها در زمان کرونا را به خود اختصاص دهد. به علاوه، خدمات حمل و نقل، انبارداری و پیک به شکل عجیبی گسترش پیدا کرده‌اند که آن هم ناشی از تجارت الکترونیک خرده‌فروشی است.
حداقل دو فرضیه را می‌توان برای توضیح شرایط جدید به کار برد. اول اینکه اوج‌گیری استارت‌آپ‌های جدید خبر خوبی است اما یک جنبه منفی هم دارد: علت به وجود آمدن استارت‌آپ‌های جدید این است که استارت‌آپ‌های قدیمی به دلیل شرایط کرونا شکست خورده‌اند و از صحنه خارج شده‌اند. درست مثل این است که یک عده جان خود را در فضایی بسته از دست بدهند و با این ترتیب، اکسیژن بیشتری برای زندهها باقی بماند. اما احتمالش هست که فضای جدید برای کسب و کارهای جدید هم تا مدت بسیار طولانی یکسان باقی نماند و آنها هم جای خود را به استارت‌آپ‌های دیگری بدهند.
نکته دوم هم این است که در دوران پساکرونا به تدریج مردم به فعالیت‌های تفریحی خارج از خانه بازخواهند گشت. این یعنی تعدادی کسب و کار جدید در این حوزه از جمله رستوران‌ها پا می‌گیرند. اما واقعیت این است که چنین شرایطی پیشرفت محسوب نمی‌شود، بلکه فقط داریم به شرایطی مشابه نرمال برمی‌گردیم. درواقع رشدی که مشاهده می‌کنیم فقط رشدی برای رسیدنِ دوباره به وضعیت دو سال پیش است.
علاوه بر این دو نکته، باید به این مسئله نیز توجه کرد که ما معیاری برای فهمیدن اینکه استارت‌آپ‌های جدید چقدر قرار است دوام بیاورند نداریم. همچنین با توجه به محدودیت‌های دوران کرونا و پساکرونا، نمی‌دانیم آنها تا چه حد جای رشد دارند. جان هالتیونگر اقتصاددان دانشگاه مریلند در این زمینه خوش‌بین است و می‌گوید با وجود درد و رنج‌های دوران کرونا، دنیای کسب و کار مجبور شد روش‌های قدیمی انجام کار را کنار بگذارد و به شکل گریزناپذیری از فناوری‌های جدید استقبال کند. درواقع این شرایط توانست مسیر حرکت مدرن‌تر کسب و کارها به سمت آینده را هموارتر کند.
اریک برینیولفسن اقتصاددان ام‌آی‌تی نیز نظر تقریبا مشابهی دارد و می‌گوید تاریخ به ما ثابت کرده که در نحوه کار انسان‌ها اینرسی شدیدی وجود دارد و تا زمانی که شوک بزرگی وارد نشود، آنها به شیوه کار قدیمی خود خواهند چسبید. اما شوکی مثل بحران کرونا همه چیز را تغییر داد و بنابراین می‌توان انتظار داشت که نتیجه این تغییر در سال‌های آینده در عرصه اقتصاد به وضوح دیده شود. این همان چیزی است که می‌تواند برای بهبود استانداردهای زندگی در جامعه هم به کار بیاید. درواقع عقب‌گرد را تجربه کردیم تا راه به سوی آینده را سریع‌تر و موثرتر بپیماییم.